Wiki Loves Art 2016/Musea

Wikimedia Nederland organiseert in februari 2016 de landelijke fotowedstrijd Wiki Loves Art/NL. Gedurende de maand februari werken fotografieliefhebbers, Wikimediavrijwilligers, musea en andere erfgoedinstellingen samen om afbeeldingen van onderbelichte kunstvoorwerpen te maken, beschikbaar te stellen onder een vrije licentie, en deze waar mogelijk in een context te plaatsen.

Het concept Wiki Loves bestaat al sinds 2009, en heeft al meer dan een miljoen vrije afbeeldingen opgeleverd - onder meer via Wiki Loves Monuments, inmiddels de grootste fotografiewedstrijd ter wereld. In 2009 werd Wiki Loves Art al eens met succes in Nederland georganiseerd, wat duizenden afbeeldingen uit 43 musea opleverde.

Wikipedia is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een van de belangrijkste bronnen van informatie. Als vrije online encyclopedie maakt Wikipedia uitsluitend gebruik van beeldmateriaal onder een vrije licentie, of waarop geen auteursrecht rust. Van de bekendste kunstvoorwerpen zijn vaak afbeeldingen beschikbaar - maar verreweg het grootste deel van de collecties blijft, letterlijk en figuurlijk, onderbelicht. Wanneer er goede afbeeldingen beschikbaar komen, wordt de kans ook groter dat de voorwerpen hun weg vinden naar Wikipedia, of een van diens zusterprojecten.

Met Wiki Loves Art willen we enerzijds de hoeveelheid kwalitative foto's vergroten, en anderzijds het bewustzijn vergroten bij kunst- en fotografieliefhebbers dat iedereen kan bijdragen aan Wikipedia.

Concept

We vragen musea om met Wikimedia Nederland samen te werken in Wiki Loves Art, en gedurende één maand hun deuren te openen voor fotografieliefhebbers om een door het museum geselecteerde selectie kunstvoorwerpen te fotograferen. Het museum stelt een lijst op met kunstvoorwerpen waarop geen auteursrecht rust, die zij graag beter belicht zouden zien. Op basis van deze lijst nodigen we een breed publiek uit om foto's van deze werken te maken, en deze onder een vrije licentie beschikbaar te stellen via Wikimedia Commons.

De deelnemende instelling kiest uit een menu van mogelijkheden in samenspraak met Wikimedia Nederland een model dat het best past bij de achtergrond, huisregels, collectie en wensen van de instelling. In de maand februari gaan de foto- en kunstliefhebbers op pad om de objecten te fotograferen. Deze sturen ze in via een speciaal uploadformulier, waarbij ze bij iedere foto aangeven om welk object het gaat, zodat deze zo goed mogelijk gecategoriseerd en gebruikt kan worden.

Deelnemende instellingen kunnen, indien zij dat willen, ook een of enkele activiteiten organiseren tijdens, voorafgaand aan of na de wedstrijd om de impact en deelname te vergroten. Zo kunnen er bijvoorbeeld toegewijde rondleidingen (zowel voor als achter de schermen), fotoworkshops en schrijfmiddagen worden georganiseerd.

Een jury bestaande uit fotografen, erfgoedexperts en Wikipedianen zal de foto's beoordelen op technische kwaliteit, originaliteit en bruikbaarheid. De beste foto's worden beloond met een aantal waardevolle prijzen.

Menukaart

Er zijn enkele basismodellen ontwikkeld waaruit een instelling kan kiezen hoe deel te nemen aan Wiki Loves Art. De belangrijkste variabelen in de modellen zijn: openingstijden (binnen of juist buiten vaste openingstijden), auteursrechten (objecten waarvan het auteursrecht is verlopen of contemporaine kunst), exclusiviteit (deelnemende fotografen apart van gewone bezoekers of niet) en mate van inzet van eigen personeel.

Tropenmuseum-model

Het meest traditionele en voor de hand liggende model. De instelling stelt een lijst objecten vast die gefotografeerd mogen worden en vrij zijn van auteursrechten. Het museum biedt gratis toegang aan fotografen die meedoen aan de wedstrijd (met bepaalde voorwaarden). Dit model leent zich ook uitstekend voor een thema, ongebruikelijke objecten in het museum met een bijzondere betekenis en een speciale route.

Van Gogh-model

Vooral geschikt voor musea waar normaal fotograferen niet of erg beperkt is toegestaan. Het museum biedt een aantal speciale (gratis) rondleidingen aan voor deelnemende fotografen waarop kan worden ingetekend. Tijdens deze rondleidingen (bijvoorbeeld buiten de gebruikelijke openingstijden) is er een exclusieve mogelijkheid tot fotograferen, zonder ander publiek en met goede apparatuur (statieven enz). Het museum kan goed de controle houden over de groep, en waarborgt zo de veiligheid. Ook goed bruikbaar voor privé-collecties.

ING Art Gallery-model

Vooral geschikt voor moderne kunst van nog levende kunstenaars. Bij moderne kunst zijn auteursrechten van de kunstenaar een obstakel - deze moet toestemming geven voor het fotograferen van de werken. De instelling neemt contact op met kunstenaars in hun collectie (of hun erven) en verwerft de benodigde toestemming (ondersteund met expertise en voorbeeldbrieven vanuit de wedstrijdorganisatie). De instelling stelt een lijst objecten vast waarvan de toestemming is verworven, en deze mogen dan gefotografeerd worden. Dit model kan een mooie motivatie zijn om eindelijk voorbeelden van het werk van beroemde kunstenaars legaal beschikbaar te maken. Ook bijzonder geschikt voor privé-collecties van moderne kunst.

Going The Extra Mile-model (naam is nog suggestie)

Erg geschikt voor kleinere instellingen met actieve vrijwilligers en lokaal erfgoed. Bij dit model speelt toegankelijkheid een grote rol. Waar objecten normaal achter glas staan of anderszins lastig te fotograferen zijn, spant de instelling zich extra in om de fotografen de mogelijkheid te bieden kwalitatief goede foto's te maken. Bijvoorbeeld door het openen van vitrines: de medewerkers gaan een stapje verder voor mooie foto's op Wikipedia!

Aan dit model kunnen we een speciale award verbinden om instellingen te belonen die extra moeite hebben gedaan - "have Gone The Extra Mile"! - voor de deelnemers om WLA16 tot een succes te maken.

Boymans van Beuningen-model

Geschikt voor instellingen met naast hun collectie ook een interessant gebouw of een goed gevuld depot. Naast de standaard deelname volgens een van de andere modellen, organiseert de instelling ook een of meerdere activiteiten waarbij speciale rondleidingen 'achter de schermen' worden gegeven. Hierbij wordt wat meer verteld over de achtergrond van het museum en is meer te zien dan wat normale bezoekers zouden kunnen zien.

Bovenstaande mogelijkheden is een inventarisatie op basis van de succesverhalen uit 2009 - uitwerkingen die goed gewaardeerd werden door de deelnemende fotografen en/of de instellingen. Uiteindelijk willen we tot een menukaart van maximaal 10 modellen komen op basis waarvan de instellingen kunnen kiezen om deel te nemen.