Stakeholderonderzoek/Resultaten onderzoek 2015

Samenvatting interimrapport onderzoek onder Wikipediabewerkers

Deelname

In totaal hebben 451 Wikipediabewerkers de enquête helemaal ingevuld, waarvan 322 Nederlanders, 91 Belgen en 39 overigen. 51 van de respondenten waren vrouwen. (11%)

Kernconclusie

Bewerkers, en dan met name nieuwe bewerkers, hebben te maken met een uitdagende en onoverzichtelijke omgeving waarbinnen gewerkt wordt. Uitdagend omdat (nieuwe) bewerkers in een concurrerende online omgeving samenwerken met mensen die vaak in meer of juist mindere mate betrokken of ervaren zijn. En onoverzichtelijk omdat communicatie gefragmenteerd is, de communicatie waarschijnlijk niet altijd iedereen bereikt en omdat er onduidelijkheid is over wat de regels zijn. Dit leidt tot een meer dan gemiddeld aantal conflicten en een werksfeer die regelmatig als onprettig ervaren wordt. Men verwacht dat regels en richtlijnen hier in verbetering in kunnen brengen, maar niet per se de sfeer zullen verbeteren. Een verandering in de mentaliteit van alle bewerkers, moderatie en heldere communicatie zullen bijdragen aan een betere werksfeer, het aantrekken en behouden van nieuwe medewerkers en aan een grotere diversiteit onder de medewerkers.

De deelconclusies

• Nieuwe bewerkers: Een grote meerderheid onderschrijft het belang van een continue instroom van nieuwe bewerkers en vindt dat er nieuwe bewerkers bij moeten komen. Om er voor te zorgen dat nieuwe bewerkers niet snel weer afhaken, moet de opvang en de begeleiding beter.

• Diversiteit: Iedereen onderkent in meer of mindere mate de nadelen van een beperkte diversiteit onder de bewerkers. De sfeer op Wikipedia wordt het vaakst genoemd als oorzaak hiervan, en vrouwen noemen dit veel vaker dan mannen.

• Werksfeer: Over de werksfeer op de Nederlandse Wikipedia zijn de meningen verdeeld. Wel zijn er meer bewerkers ontevreden dan tevreden over. De sfeer wordt het meest getypeerd als ruzie-achtig en argwanend maar ook relatief vaak als constructief. De combinatie van deze drie heeft zowel iets positiefs als iets negatiefs in zich. Positief als in: elkaar uitdagen en scherphouden, negatief als in: behoudend en stijfkoppig. Ongeveer even vaak als constructief wordt de werksfeer agressief genoemd en in combinatie met ruzie-achtig en argwanend heeft dat alleen een negatieve component in zich. Een grote groep is op de Nederlandstalige Wikipedia weleens op een manier benaderd die men ongepast vond, een kleine groep geeft toe dat zelf wel eens gedaan te hebben: dit kan op meerdere manieren geïnterpreteerd worden.

• Conflicten en conflictoplossing: Het aantal conflicten wordt als hoog ervaren door de bewerkers, twee op de vijf bewerkers geeft aan de afgelopen zes maanden betrokken te zijn geweest bij een situatie die aanvoelde als een conflict. Als we dit vergelijken met het voorkomen van conflicten in een gemiddelde organisatie is het ook hoog. Op zich niet onlogisch, aangezien het daar gaat om situaties waarbij werknemers doorgaans in levende lijve tegen met elkaar omgaan. Over de oplossing van de conflicten zijn de meningen verdeeld: er zijn meer bewerkers die aangeven dat conflicten soms of (bijna) nooit goed opgelost worden dan bewerkers die zeggen dat dit meestal wel of altijd op een goede manier gebeurt. Maar bij conflictoplossing is er waarschijnlijk altijd wel één partij minder tevreden dan de andere, dit blijkt ook wel uit onderzoek. Wat ook opvalt is dat een vrij grote groep geen kijk heeft op het aantal conflicten en/of oplossing hiervan. Ego’s en koppigheid spelen een grote rol bij het ontstaan van conflicten; regels/richtlijnen en moderatie door getrainde mensen worden vaak als oplossing aangedragen.

• Sociale interactie: Het overleg tussen bewerkers is gefragmenteerd over veel kanalen en gebeurt met name via overlegpagina’s. De bewerkers ontmoeten elkaar beperkt in levende lijve of online buiten Wikipedia om. Ook worden Wikimedia-mailinglijsten, blogs, nieuwsbrieven of mededelingenpagina’s beperkt gelezen en door Wikimedia georganiseerde evenementen in of buiten Nederland beperkt bezocht.

• Vereniging Wikimedia Nederland: Een grote meerderheid is bekend met de Vereniging Wikimedia Nederland en ongeveer een kwart van deze groep is op dit moment ook lid van de vereniging. Over het algemeen is men tevreden over de (aard van de) werkzaamheden van de vereniging.

Samenvatting interimrapport onderzoek onder lezers van Wikipedia

Deelname

Voor de lezers is een steekproef getrokken uit het online onderzoekspanel van Motivaction (StemPunt.nu). Deze steekproef is een representatieve afspiegeling van de Nederlandse bevolking tussen 15 en 70 jaar. In totaal zijn 2100 personen uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek, wat resulteerde in 530 volledig ingevulde vragenlijsten

Conclusies

Bekendheid, gebruik en tevredenheid over Wikipedia is groot

• De bekendheid en het aantal lezers van Wikipedia is de afgelopen jaren (2013-2015) significant toegenomen. Vier op de vijf Nederlanders kent en gebruikt nu Wikipedia.
• De mate waarin Wikipedia gebruikt wordt, is niet gestegen, mogelijk gebruiken de nieuwe gebruikers (lezers) Wikipedia (nog) in iets minder intensieve mate.
• Ruim een tiende van de Nederlanders zegt een Wikipedia-app geïnstalleerd te hebben, dat is een fors aantal.
• Over het algemeen vindt een grote meerderheid de artikelen goed leesbaar en goed bruikbaar. Wel is het aantal mensen wat dit vindt nu iets lager van in 2013.

Bekendheid met zaken omtrent Wikipedia daalt

• Het gaat dan om zaken als: dat iedereen artikelen kan plaatsen en bewerken, alle teksten en foto’s vrij te gebruiken zijn en dat Wikipedia geen winstdoelstelling heeft.
• Dit heeft mogelijk ook te maken met de aanwas van nieuwe gebruikers (lezers) die (nog) minder goed op de hoogte zijn.

Bereidheid bij te dragen beperkt gestegen

• De bereidheid om bij te dragen is tussen 2013 en 2015 iets toegenomen. Belangrijkste redenen waarom men geen artikel zou schrijven of bewerken blijft dat men daar geen interesse in heeft en/of niet zou weten waarover te schrijven.

Mannen hebben meer met Wikipedia en kennisdeling dan vrouwen

• Mannen gebruiken over het algemeen Wikipedia wat vaker dan vrouwen en zijn over het algemeen ook iets positiever over Wikipedia dan vrouwen. Behalve voor wat betreft de leesbaarheid en bruikbaarheid van de artikelen op Wikipedia, daar zijn mannen en vrouwen in gelijke mate tevreden over. Mannen zijn ook van alle zaken betreffende Wikipedia beter op de hoogte dan vrouwen.
• Vrouwen geven in sterkere mate aan dat het onwaarschijnlijk is dat zij een bijdrage aan Wikipedia gaan leveren het komende jaar, in welke vorm dan ook. Maar zij hebben daar geen andere redenen voor dan mannen.