Wikimedia

Leer- en aandachtspunten bij het opzetten van een WiR-project

De Koninklijke Bibliotheek (KB) en het Nationaal Archief (NA) hebben bij de (interne) voorbereiding van hun Wikipedian-in-residence (WiR) project bijzonder veel baat gehad bij alle vrij beschikbare informatie die andere WiR-GLAMs hebben gedeeld. Zonder deze informatie hadden we nooit

  1. voldoende relevante kennis over het Wiki-universum kunnen opbouwen,
  2. een goed beeld kunnen krijgen van de potentiële meerwaarde van een WiR-programma,
  3. een goed projectvoorstel, incl financiering voor onze directies en
  4. een goede vacaturetekst kunnen schrijven.


Bronnen

Als "wiki-novieten" hebben we bij de (interne) voorbereiding van ons Wikipedian-in-residence (WiR) project in concreto veel gehad aan de informatie op de volgende Wiki-pagina's:


Ook hebben we in de afgelopen maanden (feb-mei 2013) met veel wiki-vrijwilligers gesproken en hebben we in april 2013 GLAMwiki UK 2013 bezocht, waar we enorm veel geleerd hebben over de gebruiken binnen de wiki-community en over hoe GLAMs met deze groep vrijwilligers kunnen samenwerken. De volgende gesprekken, lezingen en workshops vonden we bijzonder nuttig:

An introductory workshop for cultural-sector professionals, looking at how best to work with online volunteer communities. What works? What doesn't? How do online volunteers differ from traditional volunteer groups?
  • Panel discussie over het opstarten van GLAMwiki-projecten
A panel discussion covering the thorny question of how to first begin a project - who do you talk to? What do you ask for? What should you focus on? A panel of experienced volunteers will discuss how they have handled the first steps in partnerships, consider what the best approaches are - and talk about what doesn't work!
Geer gives a brief introduction to Europeana and what Europeana is working with, followed by an overview of Europeana's support and cooperation with the Wikimedia movement to date, from sponsoring Wiki Loves Monuments to the current cooperation between Europeana and both Wikimedia Sweden (with Europeana Awareness) and Wikimedia Netherlands (with batch uploads).

De informatie hieronder zal voor voor gevorderde Wikipedianen vast gesneden koek door een open deur zijn, maar voor nieuwkomers in het (Nederlandse) GLAMwiki-veld kan het handige informatie zijn. We wilden dit niet achterhouden...

1. Opstarten & afbakening project, werving

  • Als je een GLAM-Wiki-project begint, zorgt dan dat het voor alle partijen duidelijk is welke succesfactoren/KPI’s er gehanteerd zullen worden en hoe je ze gaat meten.
  • Hoe vind je een WiR? Aankondiging op www.glamwiki.org, via de GLAM mailinglist, via de vele internationale Wiki mailingslists, via de lokale chapter (in dit geval WMNL), vacature op de eigen websites van KB en NA, vacature op Wikipedia (zie dit voorbeeld)
  • Plaats van de WiR in de organisatie: Afdeling Collecties (wat betreft de KB). Zo heeft de WiR direct toegang tot collectiespecialisten (curatoren, mensen die de collecties van de GLAM van binnen en buiten kennen)
  • Breng een thematische of collectiegerichte focus aan in je samenwerkingsproject en maak dit duidelijk in je vacaturetekst. Het thema wordt in overleg tussen de curatoren/collectiespecialisten en de Wiki-vrijwilligers (meer specifiek: beoogde WiR’s) bepaald. Vrijwilligers werken nl. het liefst aan onderwerpen waar ze enthousiast over zijn. Kies geen thema waarover pas heel weinig geschreven is op Wikipedia, blijkbaar is daar niet voldoende en breed gedragen interesse voor binnen de huidige gemeenschap. Idealiter vind je stokpaardje-onderwerpen/thema’s die beide partijen aanspreken en vorm je daar je project omheen.
  • Het helpt daarbij als de WiR al een gevestigde reputatie & autoriteit over dat onderwerp/thema op Wikipedia en binnen de gemeenschap heeft
  • Houdt bij een thematische afbakening ook rekening met de typische opbouw van de Wiki-community: man, 18-33 jaar, hoger opgeleid, geen partner, geen kinderen – zie deze grafiek. Zachte en/of 'vrouwelijke' onderwerpen over bv. feminisme, opvoedkunde of mode zijn hierdoor duidelijk ondervertegenwoordigd op Wikipedia.
  • Bij het opzetten van een residency: plan een paar maanden voordat de WiR zal beginnen alvast een 1e evenement dat de WiR gaat organiseren, ongeveer 3 weken nadat hij/zij is begonnen. Dat geeft de WiR in de eerste weken een milestone om op te focussen en naar toe te werken.

2. Community/vrijwilligers

etc. echt aparte sites zijn, met elke hun eigen (lokale) community, en dat elke community dus specifieke communicatie & aandacht nodig heeft. Er zijn gebruikers die heel eenvoudig van de ene wiki naar de andere wiki hoppen, maar heel veel andere gebruikers zijn uitsluitend op bv. de Nederlandse Wikipedia actief en komen niet gauw op de Engelse Wikipedia, Wikimedia Commons of de verenigingswiki van Wikimedia Nederland.

Vandaar dat er voor het WiR-project van KB-NA de volgende drie sites beschikbaar zijn

  • Wees als GLAM duidelijk & transparant richting al die communities wie je bent en wat de doelstelling/aanpak/planning/agenda/beoogde resultaten/etc. van je project zijn.
  • Maak daarbij onderscheid tussen samenwerken met de leden van de lokale Wikimedia-chapter (vereniging, Wikimedianen) en leden van de vrijwilligersgemeenschap (Wikipedianen). Je kunt als GLAM in de voorbereidende fase van een project bv. al een prima band hebben opgebouwd met bepaalde contactpersonen van de vereniging, maar dat wil niet automatisch zeggen dat je dan ook de vrijwilligersachterban mee hebt. Dit vergt aparte inspanningen.
  • Er is in Nederland een relatief klein aantal actieve Wikipedianen, dat begrenst de mogelijkheden en omvang van je project. Als je als GLAM een groot project ambieert, overweeg daarom ook een bredere, internationale aanpak & communicatie van je project, ook gericht op buitenlandse Wikimedia-chapters & vrijwilligercommunities
  • Denk groot, maar begint klein. Begin de samenwerking niet plotsklaps met een heel groot project, maar organiseer eerst een aantal kleinere ‘warm-up’ evenementen en schaal daarna op. Zo kan de Wiki-gemeenschap wennen aan de nieuwe GLAM en kan de GLAM de interesse, mores en werkwijzen binnen de community leren kennen. Zo bouw je wederzijds begrip, gevoel en vertrouwen op. Goede samenwerking is langeafstandslopen, geen sprint
  • Wikipedianen zijn onbetaalde vrijwilligers, die niet perse 100% of voortdurende gecommitteerd zijn aan het project. Neem als GLAM dus de tijd en wees geduldig. Verwacht bv. niet dat mailtjes perse binnen een dag beantwoord worden en kijk niet raar op als iemand opeens ‘verdwenen’ is.
  • In de tabel hieronder zie je meer organisatorische verschillen tussen een GLAM en de Wiki-vrijwilligersgemeenschap
Erfgoedinstelling Gemeenschap van Wiki-vrijwilligers
Top-down organisatie Buttom-up organisatie
Weinig, grote, langdurige en gekoppelde projecten Veel, kleine, korte, separate projecten
Ver vooruit plannen Planning voor korte termijn, meer organisch
Betaalde krachten Vrijwilligers, liefhebbers
Werken tijdens kantooruren (9-17) Vaak actief voor Wikipedia buiten kantooruren , ’s avonds, weekeinde
Harde deadlines Natuurlijke flow, zoals het uitkomt
Moeten intern rapporteren Zijn geen verantwoording schuldig
Tip voor GLAMs : Plan niet teveel en niet te ver vooruit! Wees flexibel
  • Relevante startpagina’s voor GLAMwiki community
  • Maak in het project ook gebruik van andere netwerken en vrijwilligersclubs, zoals OKNF, Europeana, historische verenigingen etc.

3. Editathons & andere evenementen

  • Hoe vind je externe vrijwilligers (anders dan Wikipedianen) voor bv. een edit-a-thon? Via persberichten (voorbeeld), social media, via een de blog van je GLAM, via Wikipedia (maak daar event-page aan, zie dit BL voorbeeld, post een zgn geonotice, of voeg het event toe aan deze centrale meetup-pagina), offline via universiteiten, studieverenigingen, historische verenigingen, via medewerkers KB en NA
  • Wees als GLAM gastheer voor Wiki-evenementen, ook voor doelgroepen die niet perse tot de kerndoelgroep van je GLAM behoren.
Stel als GLAM bv. een gratis zaal beschikbaar voor een Wikipedia-introductiedag voor middelbare scholieren en bouw zo goodwill op, zo verbind je je GLAM sterker met (de uitstraling van) Wikipedia.
  • Laat de WiR (een reeks van) Wikipedia-bewerk-workshops organiseren gericht op bibliotheek- en archiefmedewerkers uit het hele land, bv. uit alle openbare en academische bibliotheken. Denk ook aan andere doelgroepen voor dit soort workshops, zoals leden van historische verenigingen, thuisarchivarissen en andere liefhebbers van cultureel- wetenschappelijk erfgoed
  • Organiseer een Wiki-schrijfchallenge, zie deze presentatie van de Teylers-challenge en de bijbehorende Wiki-pagina’s (in ‘t Engels)

4. Wikipedia bewerken

  • Stimuleer deelnemers aan editathons (maar ook curatoren/collectiespecialisten van KB en NA en andere GLAM-medewerkers) die bronnenonderzoek doen voor het schrijven van een Wikipedia-artikel, om alle bronnen die ze geraadpleegd hebben (zelfs als dit een dood spoor betekende) te vernoemen in de Overleg:pagina die bij het artikel hoort. Zo kunnen anderen zien welk onderzoek er al in het artikel gestoken is, dat voorkomt toekomstig dubbel en overbodig werk.
  • Als een KB-medewerker vanuit de KB (IP-adres) het lemma over de KB bewerkt, zal dit waarschijnlijk direct door een moderator teruggedraaid worden wegens ‘spamming, promotie van de eigen organisatie en/of belangenverstrengeling’. Om dit te voorkomen is het het slimmer dat de KB-medewerker op de Overleg:pagina van het artikel aangeeft dat er bepaalde info over de KB ontbreekt of foutief is, en de community vraagt dit te corrigeren.
  • Wat waarschijnlijk wel door de community getrokken wordt is (in het geval van de KB) het bewerken van artikelen over bredere onderwerpen die samenhangen met (nationale) bibliotheken en hun taken in het bibliotheekveld, zoals bv Bibliotheekwetenschap, catalogiseren, classificaties of metadata
  • Besteed extra aandacht aan de infoboxen bij Wikipedia-artikelen, want deze worden gebruikt om DBpedia mee te vullen

5. Overige Wikiprojecten (Commons, QRpedia)

  • Bekende mensen - BNers, schrijvers, denkers of andere mensen die ‘iets’ met de KB en/of NA hebben - hebben vaak een eigen Wikipedia pagina. Vraag ze of ze een korte zelfgesproken introductie over hun artikel willen (laten) opnemen. Upload dit naar Wikimedia Commons en embed die soundbite in hun artikel.
Voordelen: dan weet je hoe ze klonken, hoe je hun naam uitspreekt en het maakt hun Wikipedia-artikel menselijker.

Zie ook

Overgenomen van "https://nl.wikimedia.org/w/index.php?title=Leer-_en_aandachtspunten_bij_het_opzetten_van_een_WiR-project&oldid=51994"