20060909 Ravage

Deze tekst of dit mediabestand is op deze website geplaatst met een beroep op het citaatrecht, en heeft tot doel de geschiedenis van de Wikimedia projecten vast te leggen. Zie ook het mediabeleid. This image or other media file refers to the quotation law (citaatrecht) in The Netherlands and Belgium. This is not the same as fair use, but probably it can be placed under this license in the United States and other countries with a fair use policy.

Overgenomen uit het digitale magazine Ravage, n.a.v. de Wikimedia Conferentie Nederland. Zie [1]

Ravage Digitaal 8 september 2006

Wikipedianen bijeen in de polder

De online encyclopedie Wikipedia wordt wereldwijd door een behoorlijk groot aantal mensen samengesteld. Voor al die 'Wikipedianen' werd begin dit jaar een bijeenkomst in Boston georganiseerd, 'Wikimania' genaamd. Voor de Nederlanders werd dit onlangs dunnetjes over gedaan in Utrecht.

door Peter Barton

Een kleine vijftig Wikipedianen kwamen zaterdag 2 september bijeen in zaal La Vie, gelegen boven de Bijenkorf in Utrecht. Allen hadden een naambordje opgespeld gekregen, met namen als 'JeroenVHP', 'PPP' en 'Waerth'. Het zijn de gebruikersnamen, bijnamen die gebruikt worden op de website Wikipedia.

Niet iedereen gebruikt zo'n vage bijnaam. Het openingspraatje werd bijvoorbeeld verzorgd door 'Oscar'. Een driekwart gevulde zaal hoorde toe hoe hij vertelde over de bijeenkomst in Boston waar zo'n 450 mensen van over de hele wereld bijeen zijn geweest. "Vandaag hier in Utrecht houden we het wat knusser en persoonlijker, en is er ook wat meer ruimte voor kennismaking met elkaar."

Zo was ook de sfeer die er hing. Tussen de lezingen door werd er volop gekletst, kennis gemaakt en langdurige meningsverschillen over artikelen op Wikipedia bijgelegd. Maar bovenal was de conferentie een samenhang van veel lezingen, met uiteenlopende Wiki-gerelateerde onderwerpen; van de verschillende zusterprojecten (zoals het woordenboek Wikitionary of de nieuwssite Wikinews) tot vandalisme.

Wikivandalen

Want vandalisme komt nog wel eens voor. Wikipedia is immers een gratis internet-encyclopedie waar iedere bezoeker zelf wat aan kan toevoegen of veranderen, wanneer hij of zij maar wil. Veel van die veranderingen brengen een verbetering aan de encyclopedie teweeg, een hoop ook niet. Er zijn nogal wat mensen actief die bewust teksten manipuleren, de feiten verdraaien. Dat laatste wordt in jargon 'vandalisme' genoemd, hetgeen echter binnen afzienbare tijd weer wordt teruggedraaid.

Zitten er mensen continu Wikipedia in de gaten te houden om op die manier vandalisme snel te kunnen opmerken? Nee, zo bleek uit de presentatie van Finne Boonen, daar bestaan hulpmiddelen voor. Bepaalde programma's, 'robotjes', houden nauwkeurig in de gaten wanneer er wijzigingen in de teksten worden aangebracht. Hiermee wordt vandalisme herkend waarna een vaste Wikipedia-gebruiker ervan op de hoogte wordt gesteld. Die persoon beoordeelt vervolgens of het hier inderdaad om vandalisme gaat, en draait de boel zonodig terug.

Gelukkig zijn er aardig wat van die robotjes actief op Wikipedia, met dito eigenaren. Want het blijft toch nog een hoop werk om al het vandalisme terug te draaien. Als er maar één persoon al dat werk zou doen, zou diegene de hele dag bezig zijn. Heeft Wikipedia dan zoveel vijanden? Finne denkt van niet: "Heel veel vandalisme is eigenlijk goed bedoeld en wordt veroorzaakt door onkunde. Mensen willen bijvoorbeeld iets toevoegen, maar weten niet hoe de software werkt, waardoor ze per ongeluk de hele pagina wissen."

Het een en ander is nu eenmaal het gevolg van de opzet van Wikipedia waaraan iedereen iets kan bijdragen. Want dat is uiteindelijk het principe van Wikipedia, en van een wiki in het algemeen. Voor wie het nog niet weet: een wiki is een webpagina die door iedereen bewerkt kan worden. Het woord 'wiki' is afgeleid van het Hawaise woord 'wikiwiki', dat 'snel' betekent. Meer over de achtergronden lees je terug in een eerder artikel uit Ravage.

Succes

Sinds het concept wiki is uitgevonden door Ward Cunningham in 1995 is het enorm in populariteit gestegen. Het gebruik van de Nederlandstalige versie{http://nl.wikipedia.org/] van Wikipedia groeit overigens onstuimig. Wikipedia Nederland staat inmiddels op de zesde plaats in de top tien van best bezochte Nederlandse sites en de groei heeft nog potentie. Het bereik is in twee jaar verviervoudigd. Een op de drie internetgebruikers raadpleegt Wikipedia minstens eens per maand.

Ook de vrije licentie van Wikipedia, GFDL, blijkt veel mensen aan te spreken. GFDL (Gnu Free Documentation Licence) bepaalt dat eenieder die dat wil, de inhoud van Wikipedia mag kopiëren, verspreiden, verkopen en bewerken, zolang de naam van de oorspronkelijke auteur wordt vermeld, en het uiteindelijke resultaat maar dezelfde licentie meekrijgt.

Dit was tijdens de conferentie nog een puntje van discussie. Het komt namelijk nog wel eens voor dat iemand tekst toevoegt aan Wikipedia maar zich later bedenkt. Of dat diezelfde tekst bij een ander onderwerp ook wordt gebruikt, terwijl de auteur het daar niet mee eens is. Echter, na het toevoegen van informatie op Wikipedia wordt feitelijk afstand gedaan van de auteursrechten (de naam van de auteur dient altijd te worden vermeld, maar tegen 'inbreuk op auteursrechten' kan de auteur niets meer doen). Veel mensen zien dit toch nog over het hoofd.

Tijdens de afsluitende discussie kwam nog een ander interessant aspect naar voren: afbeeldingsbeleid. Een aantal aanwezigen vonden dat afbeeldingen van staatshoofden, ministers en de koningin, maar ook van bijvoorbeeld schilderijen in het bezit van de overheid waarvan de schilder reeds lange tijd geleden is overleden, eigenlijk onder GFDL vrijgegeven zouden moeten worden. Er werd een actiegroepje opgezet die als doel heeft dit te bewerkstelligen. Hier zullen we vast nog wel meer over horen.